Tổng quan về đàn Tứ

Là một nhà chế tác nhạc cụ truyền thống chuyên nghiệp, bên cạnh việc nỗ lực để chế tác nên những cây đàn chất lượng đẳng cấp, TẠ THÂM luôn mong muốn chia sẻ cùng các bạn những kiến thức bổ ích về các loại nhạc cụ dân tộc giúp các bạn yêu mến và tự hào với những giá trị của nhạc cụ truyền thống đối với đời sống tinh thần người Việt Nam. Trong bài viết này, TẠ THÂM sẽ chia sẻ những kiến thức cơ bản về đàn Tứ - một loại nhạc khí truyền thống của dân tộc Việt Nam và một số dân tộc ít người ở miền Bắc Việt Nam.

Đàn Tứ (Đàn Đoản) là nhạc khí dây gảy loại có dọc đàn (cần đàn), một số các nước khác ở Châu Á cũng có, đàn Đoản được nhập vào Việt Nam và trở thành đàn Việt Nam.

Hình thức cấu tạo:

Đàn Tứ là nhạc khí dây gảy (cần ngắn) có 4 dây:

• Thùng đàn: hình tròn dẹt, đường kín
• h 35cm, thành đàn dày 7cm, bằng gỗ cứng, đáy đàn bịt gỗ, không khoét lỗ thoát âm.
• Mặt đàn: mặt đàn làm bằng gỗ nhẹ, xốp, để mộc trên mặt đàn có ngựa đàn.
• Dọc đàn (cần đàn): rất ngắn khoảng 20cm, làm bằng gỗ cứng, chỉ gắn được 2 phím, còn 8 phím gắn ở mặt đàn, chiếm giữa hình tròn của mặt đàn. Các phím đều cao, được gắn dựa theo thang âm bảy cung chia đều.
• Dây đàn: bằng tơ se, nay thay bằng nylon, hai dây to cùng một âm, 2 dây nhỏ cùng một âm, được lên cách nhau một quãng 5 đúng.
• Bộ phận lên dây: có 4 trục gỗ để lên dây, một trục gỗ xuyên ngang hai bên thành đàn (ở phía cuối thân đàn) để mắc dây và lên dây. Bộ phận lên dây được cải tiến để dây không bị chùng xuống.
• Phím gảy đàn: nhạc công gảy đàn bằng miếng nhựa với những ngón gảy, hất, vê,…

Màu âm, tầm âm:

Màu âm đàn Tứ trong sáng, tươi tắn. Tầm âm rộng 2 quãng 8

Khoảng âm dưới: tiếng đàn ấm, vang và tình cảm.

Khoảng âm giữa: tiếng đàn trong sáng.

Khoảng âm cao: tiếng đàn đanh, khô, ít vang.

Tư thế đàn và kỹ thuật diễn tấu:

• Ngồi thấp: xếp chân trên chiếu
• Ngồi thẳng trên ghế, đàn được đặt ngang tầm tay.
• Đứng: đàn được đeo vào vai bằng dây, nghệ nhân đàn với tư thế đứng.

Kỹ thuật tay trái:

Có ngón vê, ngón vuốt, ngón nhấn, ngón láy, đánh chồng âm. Đàn Tứ có khả năng diễn tấu nhanh, rất linh hoạt.

Kỹ thuật tay phải:

Nghệ nhân để móng tay dài, sử dụng ngón cái và ngón trỏ để gảy, hiện nay phổ biến nhất là sử dụng miếng gảy.

Đàn Tứ thường được tham gia trong phường bát âm, dàn nhạc sân khấu Tuồng, Cải lương. Ngày nay đàn Tứ đã được đưa vào dàn nhạc Dân tộc Tổng hợp hòa tấu.

Đàn Tứ Thùng sản xuất bởi Tạ Thâm luôn cho âm thanh hoàn hảo, được các nghệ sĩ nổi tiếng yêu mến và lựa chọn để biểu diễn độc tấu và hòa tấu trong các dàn nhạc dân tộc đương đại Việt Nam. Tạ Thâm hy vọng với những chia sẻ trên sẽ giúp các bạn hiểu hơn về cây đàn Tứ - một trong những nhạc khí độc đáo của dân tộc Việt Nam.